به جرات می توان گفت حسابداری یکی از علومی است که در اقتصاد حرف اول را می‌زند. این علم از بخش‌های مختلفی تشکیل می‌شود. آشنایی با بخش‌های مختلف علم حسابداری باعث می‌شود امور اقتصادی شرکت‌ها دقیق‌تر پیش رود.
صورت مالی، محل درج اطلاعات اقتصادی مرتبط با فعالیت‌های شرکت‌ها است. صورتهای مالی، حداقل یک‌بار در سال تهیه ولی در بسیاری موارد، این صورت های مالی شش ماهه و یا حتی در صورت نیاز در مقاطع زمانی کوتاه‌تر نیز تهیه و ارائه می‌شود.
صورت مالی چیست؟
صورت مالی محلی است که در آن اطلاعات اقتصادی مربوط به فعالیت‌های شرکت ثبت می‌شود.
مجموعه عملیات تأمین مالی و فعالیت‌های سرمایه گذاری را به صورت خلاصه صورت وضعیت مالی گویند.
برای سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف بسته به حجم و اندازه فعالیتی که دارند، حداقل یک بار در سال باید صورت مالی تهیه شود.
برای تهیه صورت مالی قوانین مشخصی در حسابداری وجود دارد. با تهیه صورت مالی می‌توان به سوالات زیر پاسخ داد:
- موجودی شرکت و سازمان مربوطه چیست؟
- شرکت یا سازمان مربوطه موجودی خود را از چه محلی به دست آورده‌است؟
- مجموع فعالیت شرکت یا سازمان مربوطه چگونه بوده‌است؟ تعیین سود و زیان
پس ترازنامه یا بیلان یکی از بخش‌های مهم حسابداری در تعیین صورتهای مالی است. ساختار ترازنامه در صورت های مالی اهمیت بالایی دارد و با روش‌های خاصی تعیین می‌شود.
هدف از تهیه صورت مالی چیست؟
کاری که تهیه صورت مالی برای ما انجام می دهد، این است که آن‌ها به شما پول را نشان می دهند، اینکه:
- پول یک شرکت از کجا آمده است
- در چه محلی خرج شده است
- و الان کجاست
صورت های مالی اساسی در مجموع 4 مورد هستند که عبارتند از:
- ترازنامه
- صورت سود و زیان
- صورت جریان وجه نقد
- صورت سود و زیان جامع
ترازنامه در حسابداری چیست؟
ترازنامه یکی از صورتهای مالی مهم و اساسی در حسابداری است. به ترازنامه صورت وضعیت مالی هم گفته می‌شود. در انگلیسی، Balance Sheet و در فرانسه بیلان به عنوان ترازنامه شناخته می‌شوند.
به طور کلی ترازنامه یک گزارش است که وضعیت دارایی‌ها، بدهی‌ها و سرمایه‌های یک سازمان یا شرکت را در زمان معین مشخص می‌کند.
ساختار ترازنامه در صورت های مالی شرکت‌ها بسیار اهمیت دارد و در پایان دوره‌های مالی ترازنامه تهیه می‌شود. ترازنامه در یک دوره مالی نشان می‌دهد وضعیت اقتصادی آن سازمان چگونه بوده است.
اجزاء ترازنامه
ساختار ترازنامه در صورت های مالی از بخش‌های مشخصی تشکیل می‌شود.
در ساختار یک ترازنامه، دو ستون کلی وجود دارد؛ ستون سمت راست بخش دارایی‌ها و ستون سمت چپ بخش بدهی‌ها و سرمایه را شامل می‌شود.
درواقع مفهوم ریاضی ترازنامه عبارت است از:
بدهی‌ها + سرمایه = دارایی‌ها
همان طور که در معادله بالا مشخص و بدیهی است، یک شرکت برای پرداخت تمام چیزهایی که خواهان مالکیت (دارایی) آن ها است، یا باید پول قرض کند (بدهی ها)، یا باید آن را از سرمایه‌گذاران (حقوق صاحبان سهام) بگیرد.
دارایی ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام هر یک متشکل از حساب های کوچکی هستند، که مشخصات مالی شرکت را تشریح می‌کند.
این حساب ها در هر صنعت تفاوت های فراوانی با یکدیگر دارند و در همین شرایط می توانند بسته به نوع کسب و کار، اقتضائات متفاوتی داشته باشند.
این دو ستون وقتی با هم تراز باشند، یعنی وضعیت اقتصادی و مالی شرکت در شرایط خوبی است.
دارایی‌ها
دارایی‌های یک سازمان و شرکت، در اثر مبادلات مالی شرکت و سازمان مربوطه کسب شده‌اند و باعث ایجاد منافع اقتصادی آن شرکت و سازمان می‌شوند. دارایی در ترازنامه خود شامل دو بخش است:
دارایی‌های جاری شرکت:
دارایی‌های جاری شامل وجوه نقد شرکت، اوراق بهادار قابل فروش و عرضه، حساب‌هایی که می‌توان آن‌ها را نقد کرد، موجودی کالاها و… می‌شود.
دارایی‌های غیرجاری شرکت:
دارایی‌های غیرجاری شامل منابع مالی شرکت به شکل سپرده سرمایه‌گذاری بلندمدت، دارایی‌های ثابت، دارایی‌های پنهان و… می‌شود.
بدهی‌ها
بدهی‌ها در اثر تعهدات مالی شرکت در گذشته ایجاد می‌شوند. در اثر بدهی‌ها میزان منابع اقتصادی و وجوه نقد شرکت کاهش می‌یابد.
بدهی‌های یک شرکت ممکن است به شکل‌ها و ماهیت‌های مختلفی باشند. بدهی‌ها نیز مانند دارایی خود دو دسته هستند:
بدهی‌های جاری:
بدهی‌های جاری شامل بدهی‌هایی است که سررسید پرداخت آن‌ها کمتر از یک سال باشد. بدهی‌هایی نظیر بدهی‌های بانکی، سودهای قابل پرداخت، اجاره بها، مالیات و تسهیلات دریافتی، دستمزدها و… در دسته بدهی‌های جاری قرار دارند.
بدهی‌های غیرجاری:
بدهی‌های غیرجاری شامل بدهی‌هایی است که سررسید پرداخت آن‌ها بیشتر از یک سال باشد. این بدهی‌ها شامل مواردی مثل دیون بلندمدت، بدهی‌های مالیاتی معوق و… می‌شوند.
سرمایه سهامداران
سرمایه وجوه نقدی است که سهامدارن در شرکت سرمایه‌گذاری کرده‌اند. این وجوه نقد هنگام شکل‌گیری شرکت به اشتراک گذاشته شده‌اند.
وقتی یک سرمایه‌گذار یک میلیون دلار در شرکت سرمایه‌گذاری می‌کند، سهام سرمایه به همین میزان افزایش یافته و ترازنامه را متعادل می‌کند.
اقلام زیر مواردی هستند که در صورت وجود در ترازنامه مالی شرکت ارائه می شود:
- دارایی‌های ثابت مشهود
- دارایی‌های ثابت نامشهود
- سرمایه‌گذاری‌ها
- موجودی مواد و کالا
- حساب‌ها و اسناد دریافتنی تجاری
- سایر حساب‌ها و اسناد دریافتنی
- موجودی نقد
- حساب‌ها و اسناد پرداختنی تجاری
- سایر حساب‌ها و اسناد پرداختنی
- ذخیره مالیات
- ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان
- بدهی‌های بلندمدت
- سرمایه و اندوخته‌ها
صورت سود و زیان
صورت سود و زیان ارائه دهنده تمام درآمدها و هزینه‌های شرکت در طی یک دوره مالی است.
صورت سود و زیان شرکت بیانگر عملکرد یک شرکت و در نتیجه تصمیمات مالی مدیران و سهامداران است. به عبارتی این صورت وضعیت مالی، نتایج عملیات یک موسسه (میزان سود یا زیان) را برای یک دوره مالی مشخص منعکس می‌کند.
با تهیه صورت سود و زیان می‌توان تصمیمات مالی قوی‌تری در برنامه‌های آتی یک شرکت اتخاذ کرد.
تمرکز اصلی صورت سود و زیان دوره بر درآمدها و هزینه‌های عملیاتی است.
بر اساس استاندارد ارائهٔ صورت مالی، صورت سود و زیان می تواند حاوی اقلام زیر باشد:
- درآمدهای عملیاتی
- هزینه‌های عملیاتی
- سود یا زیان عملیاتی
- هزینه‌های مالی
- سایر درآمدها و هزینه‌های غیرعملیاتی
- مالیات بردرآمد
- سود یا زیان فعالیت‌های عادی
- اقلام غیرمترقبه
- سود یا زیان خالص
صورت سود یا زیان، یکی از صورت های مالی اساسی است که باید کل درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده در یک دوره مالی که قابل ارائه به صاحبان سرمایه است به تفکیک عناصر تشکیل دهنده آن‌ها نشان دهد.
صورت سود و زیان با انعکاس ابعاد درآمدها و هزینه‌های شناسایی شده مانند درآمد عملیاتی و غیر عملیاتی صورت مالی مناسبی برای ارائه دقیق سود یا زیان خالص در طی دوره مالی است.
از جمله هزینه‌های مندرج در صورت سود و زیان نیز می‌توان به بهای تمام شده کالا، هزینه‌های عملیاتی، هزینه‌های غیر عملیاتی و هزینه‌های مالی اشاره کرد.
سود انباشه شرکت
سود انباشته شرکت درآمد خالصی است که معمولا شرکت آن را حفظ می‌کند.
علاوه بر این بخش‌ها، یک ترازنامه بخش‌های جزئی‌تری را هم شامل می‌شود. در ادامه برخی از جزئیاتی که در یک ترازنامه قرار دارند را بررسی می‌کنیم.
در گزارش ترازنامه باید واحد اندازه‌گیری که استفاده می‌شود مشخص شود. برای مثال در کشور ما واحد اندازه‌گیری ترازنامه، ریال است و باید در ترازنامه ثبت شود.
مجموع حساب‌ها در ترازنامه:
در یک ترازنامه متعادل باید مجموع حساب‌ها در دو ستون دارایی و بدهی و سرمایه با هم برابر باشد. زیر این مجموع حساب‌ها باید یک خط موازی کشیده شود تا بسته‌شدن آن‌ها مشخص شود.
ساختار ترازنامه در صورت های مالی یک بخش مهم در امور اقتصادی شرکت‌ها است که باید با دقت هرچه تمام‌تر انجام شود. با استفاده از ترازنامه مالی می‌توان از وضعیت اقتصادی شرکت، سود و یا ضرردهی آن مطلع شد.
با استفاده از ترازنامه مالی می‌توان درباره آینده اقتصادی شرکت و فعالیت‌هایی که می‌تواند انجام دهد، بهتر تصمیم‌گیری کرد.
صورت جریان وجوه نقد
صورت جریان وجوه نقد صورت جریانی است که افزایش یا کاهش در مبلغ وجه نقد ناشی از معاملات با اشخاص حقیقی یا حقوقی مستقل از شخصیت حقوقی واحد تجاری و ناشی از سایر رویدادها را نمایش می‌دهد.
صورت جریان وجود نقد باید منعکس‌کنندهٔ جریان نقدی تحت سرفصل‌های اصلی زیر باشد:
- فعالیت‌های عملیاتی
- بازده سرمایه‌گذاری‌ها و سود پرداختی بابت تأمین مالی
- مالیات بردرآمد
- تهیه، تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
- مراحل تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
اطلاعاتی که ترازنامه در صورت های مالی در اختیار ما قرار می دهند
شرکت‌های مختلف با توجه به حجم فعالیت اقتصادی خود در دوره‌های ۶ ماهه یا یک ساله یک ترازنامه تهیه می‌کنند.
ترازنامه مالی یک دوره به تنهایی ارزش و اطلاعات زیادی ندارد؛ اما با مقایسه ترازنامه در دوره‌های مخلتف اطلاعات مهمی راجع‌به فعالیت اقتصادی شرکت در اختیار تصمیم‌گیران آن قرار می‌دهد.
چند نکته مهم در صورتهای مالی اساسی
- اطلاعات مندرج در صورت های مالی باید تا حد امکان ساده و مختصر ارائه شود.
- باید به گونه‌ای تهیه شود که فاقد هر گونه خوش بینی یا زیاده بینی در گزارش واقعیت‌های مرتبط با شرکت باشد.
- در نهایت اینکه تهیه صورتهای مالی به تنهایی نمی‌تواند بیانگر موقعیت مالی شرکت باشد.
مهم ترین اقلام در تجزیه و تحلیل ترازنامه
در ترازنامه اقلام زیادی وجود دارند که مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند. از مهمترین اقلام ترازنامه که در تجزیه و تحلیل صورت های مالی بررسی می شوند، می‌توان به حساب های دریافتی، سرمایه گذاری های کوتاه مدت، املاک و مستغلات، تجهیزات و موارد بدهی اشاره کرد.
با این وجود، بیشتر متخصصان این حوزه پول نقد را به عنوان مهمترین مورد بررسی کرده و آن را مهمترین آیتم در ترازنامه مالی یک شرکت می‌دانند.
افشای اطلاعات صورتهای مالی حسابداری
مسئولیت تهیه انواع صورت های مالی و یادداشت‌های همراه و میزان افشای اطلاعات در یادداشت‌ها با رعایت استانداردهای حسابداری به عهده شرکت است ولی مسئولیت اظهارنظر در خصوص کفایت افشای اطلاعات به عهده حسابرس است. به طور کلی افشاگری مالی چون یک موضوع قضاوتی است باید کفایت لازم برای سهامداران ایجاد نماید.
معمولاً تأکید می‌شود یادداشت‌های همراه گزارش مالی، از نظر شفافیت به گونه‌ای تنظیم شود که مراجعه کنندگان بتوانند تصویر و ترسیم کاملی از اطلاعات واقعی شرکت داشته باشند.
جمع‌بندی
علم حسابداری تلاش می‌کند گزارش‌های مالی شرکت‌ها را به ساده و دقیق‌ترین روش به عوامل داخلی و خارجی سازمان ارائه دهد؛ با استفاده از اطلاعات مالی که حسابدار ارائه می‌کند، تصمیم‌های مالی آن شرکت و آینده مالی آن تعیین می‌شود.
در نتیجه علم حسابداری و شناخت انجام آن اهمیت بالایی در اقتصاد دارد. یکی از صورتهای مالی که می‌توان با آن اطلاعات شرکت را اعلام کرد ترازنامه است.
دیدگاه خود را ثبت کنید.
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.