در این مقاله به مباحث زیر می پردازیم:

• حسابداری مدیریت چیست؟
• اهداف حسابداری مدیریت
• وظایف حسابداری مدیریت چیست؟
• رشته حسابداری مدیریت چیست؟
• حوزه های کاری حسابداری مدیریت
• حوزه های کاری حسابداری مدیریت
• مهارت های لازم برای ورود به حسابداری مدیریت
• مزیت حسابداری مدیریت در کسب و کار
• توابع حسابداری مدیریت
• انواع روش هزینه یابی در حسابداری مدیریت
• محدودیت های حسابداری مدیریت
• تفاوت حسابداری مدیریت با حسابداری مالی و صنعتی
• تفاوت حسابداری مالی و حسابداری مدیریت
• نحوه عملکرد حسابداری مدیریت در سازمان
• رشته حسابداری مدیریت مناسب چه کسانی است؟
• واحدهای درسی رشته حسابداری مدیریتی
• اهداف تحصیل در رشته حسابداری مدیریتی

حسابداری مدیریت چیست؟

به گفته انجمن حسابداران خبره مدیریت (سی‌آی‌ام‌ای) ؛ به فرآیندی که در آن به تعریف، اندازه گیری و ­­پردازش، تجزیه و تحلیل، طبقه بندی و تفسیر اطلاعات مورد استفاده مدیریت پرداخته می شود تا از آن در جهت برنامه ریزی و مدیریت یک کسب و کار استفاده شود حسابداری مدیریت (Accounting Management) گفته می شود.

در حسابداری مدیریت به جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل فعالیت های مختلف پرداخته می شود.

در نهایت این اطلاعات در اختیار مدیران شرکت قرار می گیرد تا با دقت به تصمیم گیری های لازمه بپردازند.

حسابداری مدیریت از مهمترین خدمات حسابداری هم در نظر گرفته می شود.

اهداف حسابداری مدیریت

اهداف گوناگونی در ایجاد شدن هر یک از شاخه های حسابداری وجود دارد و هر کدام از شاخه ها خود نیز هدف های مشخص شده ای را دنبال می کنند.

اطلاع داشتن از اهداف حسابداری مدیریت، کمک می کند که اطلاعات مالی یک شرکت، سازمان، کسب و کار و . . . را ساده و راحت تر تهیه شود.

کمک به برنامه ریزی سازمان، کمک به تصمیم گیری صحیح سازمان، شناسایی موانع و مدیریت استراتژی رفع موانع سازمان و کمک به سود آوری سازمان از جمله اهداف حسابداری مدیریت هستند.

1. کمک به تصمیم گیری صحیح سازمان

اطلاعات مالی که به تیم مدیریت ارائه می شود تا تیم مدیریت با استفاده از آنها تصمیم های مناسب را بگیرد، بسیار مهم است به همین دلیل این اطلاعات باید در زمان و زمانبندی های مشخص تحویل تیم مدیریت داده شود.

نمودارهای مختلف، پیش بینی ها و تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی از جمله اطلاعاتی هستند که به مسئولان مربوطه برای گرفتن بهترین تصمیمات کمک می کنند.

2. کمک به برنامه ریزی سازمان

کمک به برنامه ریزی یک سازمان با استفاده از اطلاعات مالی آن یکی از مهم ترین اهداف حسابداری مدیریت است و توسط حسابدار مدیریت انجام می شود.

مطلع نبودن تیم مدیریت نسبت به اطلاعات مالی می تواند اتخاذ تصمیم های غلط و برنامه ریزی نامناسب را در پی داشته باشد که در پی این موارد یک سازمان دچار ضرر و مشکلات بزرگی در کسب و کار خود می شود.

همانطور که گفته شد اطلاعات مالی توسط حسابداری مدیریت جمع آوری و ارائه می شود و این اطلاعات باید شامل پیش بینی های مالی، بودجه و جزئیات مربوط به آن و تجزیه و تحلیل اطلاعات مختلف مالی باشد.

3. شناسایی موانع و مدیریت استراتژی رفع موانع سازمان

راه حل هایی که برای مدیریت استراتژی رفع موانع و شناسایی مشکلات یک کسب و کار ارائه می شود بر اساس اطلاعاتی است که توسط حسابداری مدیریت تهیه می شود.

برخورداری از این اطلاعات کمک می کند تا شناسایی مشکلات و محدودیت ها آسان تر باشد همچنین راه کار های مناسب تری برای رفع این مشکلات ارائه شود.

4. کمک به سود آوری سازمان

در صورتی که از اطلاعات مالی تهیه شده توسط تیم حسابدارن مدیریت به درستی استفاده شود پیش بینی بحران ها و تاثیرات آن ها بر یک کسب و کار راحت تر بوده و به سود آوری سازمان بسیار کمک می شود.

افزایش سود یک سازمان از مهم ترین مسائلی است که بسیار اهمیت دارد.

وظایف حسابداری مدیریت چیست؟

تهیه گزارشات خرید و فروش، تهیه گزارش و اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده در مهلت های قانونی تعیین شده، جمع آوری گزارشات مالی مورد نیاز به مسئولان مربوطه، ارائه گـزارشات تفکیکی و آماری و نمودارهای مقایسه ای مورد نیاز هر پروژه به طور مکرر و . . . از قبیل وظایف حسابداری مدیریت هستند.

رشته حسابداری مدیریت چیست؟

رشته حسابداری مدیریت، یکی از شاخه های رشته حسابداری است و در این رشته به جمع آوری، طبقه بندی و ثبت اطلاعات مالی شرکت ها پرداخته می شود تا تیم مدیریت بتواند برای افزایش سود و جلوگیری از مشکلات و گرفتن بهترین تصمیمات از آنها استفاده کند.

حوزه های کاری حسابداری مدیریت

حسابداری مدیریت برای شرکت ها بسیار اهمیت داشته و وجود این شاخه از رشته حسابداری بسیار مهم و حیاتی است.

امروزه حسابداری مدیریت به عنوان یکی از مهره های اصلی در سازمان هاست که مدیران کسب و کار ها برای آن که بتوانند برای آینده کای خود برنامه ریزی داشته باشند نیاز به حسابدار مدیریت خواهند داشت.

به طور کلی حسابدار مدیریت میتواند در سازمان هایی که اهداف توسعه مندانه ای را دنبال میکنند و به دنبال پیشرفت در حوزه کاری خود هستند مشغول به کار شود.

آینده شغلی حسابدار مدیریت در ایران دارای چشم انداز موفقی است و یک حسابدار مدیریت اگر بتواند مهارت­های خود را تقویت کند میتواند در این حوزه کاری حرفی برای گفتن داشته باشد.

حوزه های کاری حسابداری مدیریت

• مدیریت ریسک
• مدیریت عملکرد
• مدیریت راهبردی
• کمک به برنامه ریزی
• تصمیم گیری درست
• شناسایی مشکلات و ارائه راهکار
• سودآوری و پیش بینی

مهارت های لازم برای ورود به حسابداری مدیریت

1. مهارت برنامه‌ریزی:

برنامه‌ریزی اهداف آینده شرکت بر اساس اطلاعات ارائه شده از مهارت های حسابداران مدیریت است که از قبل باید اطلاعات لازم را کسب کرده باشند.

از مهارت های برنامه ریزی یک حسابدار مدیریت، برای برنامه‌ریزی های آتی استفاده می‌شود و در صورتی که شیوه‌های بازیابی، فرصت‌های بازار، محصولات خاص، منابع تهیه مواد اولیه ارزان‌تر ، نرم‌ افزار های حسابداری ، اطلاعات منطقه‌ای و ابزارهای حسابداری پیشرفته باشد، برنامه‌ریزی قابل اطمینان تری با توجه به اطلاعات گزارش شده انجام می گیرد.

2. مهارت کنترل بر اوضاع:

اطلاعات و گزارشات ارائه شده از سوی حسابدار مدیریت برای تصمیم گیری های لازم در عملکرد داخلی سازمان در اختیار تیم مدیریت قرار می گیرد به همین دلیل یک حسابدار مدیریت مجبور نیست که اطلاعاتی را در اختیار اشخاص برون سازمانی قرار دهند.

3. مهارت حل مسئله:

در صورت شناسایی مشکل یا اختلالی در مسائل مربوط به پروژه های شرکت، از حسابدار مدیریت برای ارائه راه حل های مناسب کمک گرفته می شود.

حسابدار مدیریت با پیشنهاد راه حل های مناسب برای مشکلات، به عنوان نیرو هایی تاثیر کذار شناخته می شود.

4. پیش‌ بینی:

پیش‌ بینی مشکلات، سود و زیان یک پروژه و تاثیرات ناشی از آنها بر کسب و کار یک شرکت و . . . توسط حسابدار مدیریت انجام می‌شود.

بنابراین لازم است که با ترکیب قدرت پیشبینی و تجربه ی کاری خود به بهترین شکل در این زمینه بهه انجام وظیف بپردازد.

5. استفاده از نرم‌ افزارهای حسابداری:

استفاده از بهترین نرم‌ افزار حسابداری یکی از مهارت‌های حسابدار می باشد که برای مدیریت یک سازمان لازم است.

قبلا هم اشاره شد، که وظیفه حسابدار مدیریت ارائه گزارشات و تجزیه و تحلیل اطلاعات عملکردی و مالی یک سازمان است .

به همین دلیل وجود نیروی حسابداری مدیریت در تصمیمات و برنامه‌ریزی‌ها بسیار حیاتی می باشد.

البته امروزه این عملیات توسط نرم افزار های حسابداری نیز با دقت و قدرت انجام می‌شود و احتمال اشتباهات را بسیار کاهش می یابد.

مزیت حسابداری مدیریت در کسب و کار

1. برنامه ریزی:

در حسابداری مدیریت، اطلاعات مالی و اطلاعات غیر مالی باید در فواصل منظم به مدیریت تحویل داده و این گزارشات شامل پیش بینی ها ، بودجه ها و تجزیه و تحلیل اطلاعات مالی می باشد.

از این رو استخدام حسابدار مدیریت در برنامه ریزی های یک شرکت و فعالیت های آن بسیار کمک کننده است.

2. تصمیم سازی :

از آنجا که نمودارهای مختلف ، پیش بینی ها و تجزیه و تحلیل در حسابداری مدیریت ارائه می شود، از اطلاعات ارائه شده برای تصمیم گیری های حیاتی استفاده می شود.

3. شناسایی نشانه های اولیه مشکلات:

برای جلوگیری از محدودیت ها و زیان های آینده از این امر کمک گرفته می شود.

4. مدیریت استراتژیک :

در حسابداری مدیریت، هیچ قانونی تنظیم نمی شود، به همین دلیل حسابداری مدیریت می تواند زمینه هایی را انتخاب کند که نیاز به تجزیه و تحلیل، تحقیق و در نتیجه طراحی استراتژی بیشتری دارند .

توابع حسابداری مدیریت

1. سودآوری :

سود حاصل از تولید یک محصول خاص در یک پروژه بر اساس سودآوری تعیین می شود.

2. پیش بینی:

در این مرحله پیش بینی های لازم برای برای جلوگیری از مشکلات احتمالی و برایند گیری از اطلاعات مالی یک پروژه انجام می شود.

3. تجزیه و تحلیل محصول جدید:

تجزیه و تحلیل محصول جدید ، بر اساس هزینه های استاندارد ، هزینه واقعی و دلایل انحراف گزارشاتی را آماده و ارائه می کند.

4. ارزیابی سهام:

تعیین و ارائه اطلاعاتی همچون، هزینه های مستقیم و غیر مستقیم سهام.

5. تحلیل واریانس :

تحلیل و بررسی روند پروژه برای درک علل واریانس و هزینه های مختلف متحمل شده در آن پروژه.

6. تجزیه و تحلیل بودجه بندی سرمایه:

تجزیه و تحلیل بودجه بندی سرمایه مواردی همچون درک نیاز به کسب دارایی های ثابت، هزینه های دیگر و تخصیص منابع به بهترین گزینه را شامل می شود.

انواع روش هزینه یابی در حسابداری مدیریت

هزینه یابی مربوط به تعیین بهای تمام شده کالا و یا خدمات میباشد که در حوزه حسابداری مدیریت نیز کاربرد های زیادی دارد و به روش های مختلف محاسبه میشود.

به طور کلی روش های هزینه یابی در حسابداری مدیریت عبارت است از:

• هزینه یابی بر مبنای هدف
• هزینه یابی سنتی
• هزینه یابی حجم تولید
• هزینه یابی چرخه زندگی محصول
• هزینه یابی بر مبنای فعالیت (ABC)

محدودیت های حسابداری مدیریت

همانند دیگر رشته های حسابداری حسابداری مدیریت نیز با محدودیت هایی رو به رو است .

می توان گفت که دلیل اصلی محدودیت ها این است که، گزارشاتی که در اختیار یک مجموعه قرار می گیرد، به گونه ای نتیجه عملکرد دیگر بخش های سازمان است.

در ادامه می توانید چندی از محدودیت های حسابداری مدیریت برایتان توضیح شده است.

• در دسترس بودن اطلاعات
• به روز بودن گزارشات
• سطح دانش حسابدار مدیریت

تفاوت حسابداری مدیریت با حسابداری مالی و صنعتی

در حسابداری مالی با توجه به محاسبات گذشته یک شرکت، اطلاعاتی همچون سود و زیان حاصل از آن فعالیت‌ها در اختیار مدیران مربوطه قرار می گیرد.

به نوعی می توان گفت که پایه ترین محاسبات در حسابداری مالی، تجزیه، تحلیل و بررسی اطلاعات و گزارشات گذشته شرکت می باشد.

در حسابداری صنعتی برای اینکه حسابدار نسبت به بهای تمام شده محصولات آگاهی پیدا کند، تمامی جنبه های محصولات را مورد بررسی قرار می دهد، همچنین نیرو های حسابداری صنعتی فقط در واحدهای مبتنی بر تولید به کار گرفته می شوند؛ ولی حسابداری مدیریت، جمع آوری اطلاعات گذشته و محاسبه تمام شده محصولات کاربردی ندارد و از حسابداران مدیریت، صرفاً برای برنامه و تصمیمات آینده یک شرکت استفاده می شود.

بر خلاف کسب و کار ها و شرکت های کوچیک که از حسابداران مدیریت استفاده نمی‌شود، در شرکت های بزرگ استفاده از حسابداری مدیریت بسیار حیاتی بوده و حسابداران مدیریت در یک سازمان نقش موثر و مهمی را ایفا می کنند.

تفاوت حسابداری مالی و حسابداری مدیریت

تفاوت های اصلی که بین حسابداری مالی و حسابداری مدیریت وجود دارد، می توان به هدف نهایی اشاره کرد.

به طور کلی از سوی نهاد های خارجی، چارچوب های خاصی برای حسابداری مالی تعیین می شود و این نکته قابل توجه است که این چارچوب های مشخص شده با عملکرد یک کسب و کار ارتباطی ندارند.

اما اطلاعات در حسابداری مدیریت همانند چارچوب های دیگر سازمان ها نبوده و به صورت مستقیم بر عملکرد مدیران و سازمان تاثیر می گذارد.

نحوه عملکرد حسابداری مدیریت در سازمان

حسابداران مدیریتی از داده‌های مالی استفاده می کنند تا با برنامه‌ ریزی مناسب برای یک سازمان آینده بهتری را برای آن شرکت رقم بزنند.

گزارشاتی که از سوی حسابدارمدیریت ارائه می‌شود، در تصمیمات آتی یک شرکت یا سازمان بسیار تاثیرگذار است.

به طور کلی می توان گفت که حسابداری مدیریت، علمی برای محاسبه سود­و­زیان و وضعیت کلی شرکت است که با بهره گیری از این اطلاعات و برنامه ریزی مناسب،زمینه های پیشرفت برای شرکت بوجود می آید.

ارزیابی عملکرد های یک شرکت با استفاده از اطلاعات حسابداری از دیگر عملکرد های حسابداری مدیریت می باشد.

شرکت ها تنها با استفاده از نرم افزار های حسابداری دقیق و قوی نمی توانند به درستی در جهت اهداف خود حرکت کنند به همین دلیل وجود نیروی حسابداری مدیریت برای یک شرکت بسیار حائز اهمیت است.

رشته حسابداری مدیریت مناسب چه کسانی است؟

یک حسابدار باید قادر باشد که گزارش کارهای خود را درست و دقیق ارائه کند.

به همین دلیل حسابدار مدیریت باید به ادبیات و اصول نگارش زبان فارسی تسلط داشته باشد، چرا که در سطوح بالاتر رشته حسابداری مدیریت، انجام درست حسابرسی ها، مدیریت های مالی و تهیه گزارشات بسیار مهم است.

به طور کلی تمامی رشته های حسابداری با اعداد، ارقام و فرمول ها بسیار سرو کار دارند.

این ویژگی در رشته حسابداری مدیریت هم از دیگر رشته ها مستثنا نبوده و یک حسابدار مدیریت باید بتواند پس از تجزیه و تحلیل گزارشات آنها را در قالب اعداد تفکیک کرده و نشان دهد.

افرادی که به مواردی مانند مدیریت گزارشات، و فضای مالی یک سازمان علاقه دارند و توانایی خلاقیت و نوآوری نیز دارند، می توانند از حسابداران موفق مدیریتی باشند.

واحدهای درسی رشته حسابداری مدیریتی

دانشجویان با فراگیری این واحد ها، آموزش های لازم را برای انجام عملیات های حسابداری مدیریتی را می­بینند و پس از ورود به بازار کار می توانند از آموزش ها در محل کار خود استفاده کنند.

• حسابداری مدیریت پیشرفته
• تئوری حسابداری 1
• تئوری حسابداری 2
• روش تحقیق پیشرفته
• حسابرسی پیشرفته
• مسائل جاری در حسابداری
• سیستم های اطلاعاتی حسابداری
• تصمیم گیری در مسائل مالی
• تحلیل آماری
• اقتصاد مدیریت
• بررسی موارد خاص در حسابداری

اهداف تحصیل در رشته حسابداری مدیریتی

تنظیم گزارش‌های مالی و ارائه خدمات در زمینه امور مالی به سازمان‌ها و شرکت از جمله اهداف تحصیل در رشته حسابداری مدیریتی می باشد.

بسیاری از متخصصان معتقدند که این گرایش از رشته های حسابداری به نوعی می تواند مهم ترین گرایش دانش حسابداری شمرده شود.

رشته حسابداری مدیریتی نسبت به رشته‌هایی مانند حسابرسی و سایر شاخه‌های رشته حسابداری تعداد ظرفیت دانشجوی بالاتری دارد.

از مهم ترین مزیت های تحصیل در رشته حسابداری مدیریتی که خوب است به آن توجه کنید، ورود سریع به بازار کار و برخورداری از حقوق و مزایا در این زمینه می باشد.

نتیجه‌گیری

یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین شاخه‌ها در حسابداری، حسابداري مدیریتی است. می‌توان گفت حسابداري مدیریت به‌خاطر نقش پررنگی که در اهداف و تصمیم‌گیری‌های یک سازمان دارد از اهمیت زیادی برخوردار بوده و حقوق و دستمزد بالایی برای آن در نظر گرفته شده است. در واقع بامهارت‌هایی که دارد و گزارش‌هایی که به مدیران رده‌بالا تحویل می‌دهد می‌تواند تأثیر مستقیم در آینده سازمان داشته باشد.