معاملات فصلی

مالیات فصلی یا صورت معاملات فصلی، یک روش ابراز درآمد است که تمرکز آن روی بعضی از مشاغل خاص است.

سازمان امور مالیاتی برای سرعت بخشیدن به روند ارزیابی مالیات و افزایش دقت و شفافیت در معاملات و درآمد، صاحبان مشاغل را ملزم به ارسال صورتحساب معاملات در بازه‌های زمانی کوتاه‌مدت کرده است.

ارائه صورت مالیات فصلی، به این صورت است که صاحبان کسب‌وکار ها فهرست معاملات خود را به‌صورت فصلی به سازمان امور مالیاتی ارائه می نمایند.

صورت معاملات فصلی چیست؟

براساس ماده 169 مکرر قانون مالیات های مستقیم، کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی موظفند در نظام مالیاتی ثبت نام کرده و در پایان هر فصل گزارشات تمامی معاملات و خرید و فروش های خود را به همراه تمامی اطلاعات مورد نیاز و اطلاعات مربوط به طرف‌های معامله تهیه کرده و به صورت الکترونیکی از طریق پورتال سازمان امور مالیاتی یا در قالب یک فایل تولید شده بر روی CD به اداره امور مالیاتی مربوطه تحویل دهند.

این قانون به منظور جلوگیری از هرگونه فرار مالیاتی و شفافیت در درآمد و معاملات کسب و کارها در نظر گرفته شده است. مشمولین می‌بایست سالیانه 4 مرتبه این گزارشات را به سازمان امور مالیاتی تحویل دهند؛ در غیر این صورت شامل جریمه خواهند شد.

قانون صورت معاملات فصلی در تیر ماه سال 1394 به تصویب رسید و از ابتدای سال 1395 وارد فاز اجرایی شد.

هدف اصلی این قانون به گفته سازمان امور مالیاتی افزایش شفافیت اقتصادی و بالا بردن نظم و انضباط مالی است.

به صورت کلی به موجب این قانون همه دستگاه‌های اجرایی و افراد حقیقی و حقوقی فراخوان شده باید نهایتا ظرف مدت 45 روز پس از شروع هر فصل ریز اطلاعات مربوط به معاملات خودشان را برای سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

نکته 1: پس از تسلیم صورت معاملات فصلی هیچ هزینه‌ای به عنوان مالیات از سمت مؤدی پرداخت نمی‌شود، بلکه صورت معاملات فصلی فقط با هدف گزارشگری مالیاتی ارسال می‌شود. با این وجود در صورت عدم صدور این صورت حساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود یا طرف معامله و یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران، مؤدیان مورد مشمول پرداخت جریمه‌ای معادل 10 درصد مبلغ مورد معامله می‌شوند.

نکته 2: تمامی‌ گزارشات فصلی خرید و فروش، مالیات بر ارزش افزوده و اظهارنامه مالیاتی که به سازمان امور مالیاتی ارسال می‌شوند؛ باید با یکدیگر یکسان بوده و عدم تطابقی نداشته باشند. به عبارتی تمام مبلغ‌های ذکر شده در مورد معاملات خرید و فروش، در گزارشات ارسال شده به سازمان باید یکسان بوده و تفاوتی نداشته باشند.

مشمولین ارسال گزارشات فصلی

سه دسته از مشاغل می بایست به صورت فصلی گزارشات معاملات خود را ارسال نمایند:

• اشخاص حقوقی ( شرکت ها )
• اشخاص حقیقی ( مشاغل ) گروه اول
• صاحبان مشاغل مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده

معافیت معاملات فصلی

ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم دارای معافیت هایی می باشد که برای برخی مشاغل جهت ارسال گزارشات فصلی استثنا قائل می شود. این معافیت ها شامل موارد زیر می باشد:

• فروش کالا و خدمات به مصرف کننده نهایی
• معامله با مشمولین ماده ۸۱ ( شاغلین حوزه های کشاورزی، دام پروری، دام داری، پرورش ماهی و زنبور عسل و … )
• معامله با اشخاص حقیقی با مبلغ تا ۵ درصد حد نصاب «معامله های کوچک موضوع قانون برگزاری مناقصه ها» ( این مبلغ در سال ۹۸، شانزده میلیون و چهارصد هزار ریال بوده است. )‌
• خرید از فروشندگانی که ملزم به ثبت نام در نظام مالیاتی نیستند. ( ارگان ها و نهاد های دولتی )
• خرید و فروش و سود و کارمزد اوراق بهادار
• خرید و فروش سهام الشکره و حق تقدم سهام یا سهام الشرکه
• سود و کارمزد جریمه های بانک ها، صندوق تعاون، صندوق های حمایت از توسعه بخش کشاورزی، موسسه های اعتباری غیر بانکی مجاز و صندوق های قرض الحسنه
• حق عضویت اعضا مجامع حرفه ای، احزاب و انجمن ها و تشکل های غیر دولتی دارای مجوز از مراجع ذی صلاح
• کمک ها، جوایز و هدیه های بلاعوض
• مبالغی که با عنوان جرائم و خسارات، انواع عوارض و مالیات ( به جز مالیات و عوارض مالیات بر ارزش افزوده )، حق ثبت، حق تمبر، حقوق گمرکی و مواردی مانند این ها به دستگاه های اجرائی پرداخت می گردد.
• وجود پرداختی بابت حق شارژ و نگهداری ساختمان محل فعالیت و آبونمان های پرداختی

تفاوت صورت معاملات فصلی با ارزش افزوده

1. صورت معاملات فصلی فقط یک گزارش است از تمام معاملاتی که در طی یک فصل داشته‌اید که در سامانه معاملات فصلی ثبت می‌شود. اما اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده فقط یک عدد کلی است از میزان فروشی که داشتید.
2. در ازای صورت معاملات فصلی هیچ مبلغی به سازمان امور مالیاتی پرداخت نمی‌کنید ولی پس از تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده باید مبلغ مالیات را به سازمان پرداخت کنید.
3. برای ارسال صورت معاملات فصلی تا 45 روز پس از شروع هر فصل فرصت دارید ولی اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده را باید ظرف 15 روز پس از شروع هر فصل تهیه، ارسال و پرداخت کنید.

تفاوت تجمیعی و تجمعی در ارسال معاملات فصلی

تجمعی، به معنی ارسال اطلاعاتی که همه­با­هم و بدون در نظر گرفتن طرف مقابل و کالا و خدمات ارسال می گردند.

به خاطر این که این اقلام ارزش استفاده در رسیدگی مالیاتی را دارا نیستند، به شکل تجمعی ارسال می گردند.

تجمیعی نیز به معنی ارسال اطلاعات مخصوص افرادی است که مکلف به ثبت نام می باشند و در طول دوره با آن ها معامله های داشته ایم.

سامانه گزارش فصلی خرید و فروش

سامانه ارسال گزارشات فصلی خرید و فروش، به منظور انجام تکالیف مقرر توسط اشخاص مشمول برای ارسال فهرست معاملات در اجرای این آیین نامه توسط سازمان ایجاد شده است.

با این روش مودیان مالیاتی می‌توانند از طریق سامانه ارسال معاملات فصلی نسبت به ثبت و ارسال اطلاعات خرید و فروش و همچنین پرداخت بابت قراردادها اقدام نمایند.

همچنین از طریق نرم افزار ارسال صورت معاملات فصلی (TTMS) می‌توان نسبت به ثبت و ارسال اطلاعات مودیانی که از ارائه شناسه ملی (برای اشخاص حقوقی) و کد ملی (برای اشخاص حقیقی) به فروشنده در زمان خرید کالاها و خدمات امتناع ورزیده‌اند، نیز اقدام نمود.

انواع گزارشات بر حسب نوع اطلاعات در معاملات فصلی

• گزارش صادرات
• گزارش عرضه به مصرف کننده نهایی
• اطلاعات پرداخت قراردادها
• گزارش خرید
• گزارش واردات
• گزارش دریافت قراردادها
• گزارش فروش
• گزارش اجاره
• گزارش پیش فروش
• گزارش حق العمل کاری و مدیریت پیمان

مهلت ارسال صورت معاملات فصلی

طبق ماده 169 قانون مالیات های مستقیم، از سال 96 به بعد تمام مودیان مالیاتی بایستی حداکثر تا یک ماه و نیم گذشته از پایان هر فصل، نسبت به ثبت و ارسال اطلاعات خرید و فروش، دریافت و پرداخت قراردادها، صادرات و واردات، حق العمل کاری، حمل و نقل، بیمه و اجاره اقدام کنند.

بنابراین مودیان در چهار نوبت زیر باید صورت معاملات فصلی خود را ثبت و به سامانه ارسال نمایند.

آخرین مهلت ارسال صورت معاملات فصلی بهار تا 15 مرداد است.

آخرین مهلت ارسال صورت معاملات فصلی تابستان تا 15 آبان است.

آخرین مهلت ارسال صورت معاملات فصلی پاییز تا 15 بهمن است.

آخرین مهلت ارسال صورت معاملات فصلی زمستان تا 15 اردیبهشت است.

جریمه عدم ارسال گزارش فصلی

در ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم در خصوص جریمه عدم ارسال صورت معاملات فصلی آمده است:

• در صورت «عدم صدور صورتحساب یا عدم درج شماره اقتصادی خود و طرف معامله حسب مورد یا استفاده از شماره اقتصادی خود برای معاملات دیگران یا استفاده از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود مشمول جریمه‌ای معادل 10% مبلغ مورد معامله‌ای که بدون رعایت ضوابط فوق انجام شده است خواهند بود.

• عدم ارائه فهرست معاملات انجام شده به سازمان امور مالیاتی کشور طبق دستورالعمل صادره مشمول جریمه‌ای معادل 1% معاملاتی که فهرست آن‌ها ارائه نشده است خواهد بود.

• در مواردی که خریدار از ارائه شماره اقتصادی خودداری و فروشنده نسبت به اجرای تکلیف قانونی خود مبنی بر تکمیل فرم امتناع و ارسال آن به اداره امور مالیاتی خود اقدام نماید خریدار با توجه به مسئولیت تضامنی مشمول جریمه‌ای معادل 10% مبلغ مورد معامله خواهد بود.

• عدم ارائه صورتحساب‌های مربوط به خریدهای اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بندهای (اول) و (دوم) ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم در سال عملکرد و سال بعد از آن که مورد درخواست ماموران مالیاتی قرار گیرد مشمول جریمه‌ای معادل 10% مبلغ صورتحساب‌های ارائه نشده خواهد بود.

• هرگاه سازمان امور مالیاتی کاربرد وسایل و روش‌ها وصورتحساب‌ها و فرم‌هایی را جهت نگهداری حساب برای هر گروه از مودیان ضروری تشخیص دهد مودیان مکلف به رعایت آن‌ها هستند، عدم رعایت موارد مذکور در مورد مودیانی که مکلف به نگاهداری دفاتر قانونی هستند؛ موجب بی اعتباری دفاتر مربوط خواهد بود و در مورد سایر مودیان موجب تعلق جریمه‌ای معادل 20% مالیات منبع مربوط است.

• چنانچه ادارات امور مالیاتی ذیربط موقع رسیدگی، به موارد تخلفی مانند جعل، تقلب، معاملات غیر واقعی و تبانی و سوء استفاده راجع به صورتحساب و شماره اقتصادی برخورد نمایند، موظفند از طریق اداره کل ذیربط به دادستانی انتظامی‌مالیاتی گزارش نمایند؛ تا عندالاقتضاء متخلفین تحت پیگرد قضایی قرار گیرند. اقدام به تعقیب قضایی، مانع مطالبه و وصول جرائم مالیاتی موضوع ماده 169 مکرر نخواهد بود.

• اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع بندهای (اول) و (دوم) ماده 95 قانون مالیات‌های مستقیم مکلف به نگهداری صورتحساب‌های مربوط به خریدهای خود در سال عملکرد و سال بعد از آن هستند و در صورت درخواست ماموران مالیاتی باید به آنان ارائه دهند. در غیر این صورت مشمول جریمه‌ای معادل 10% صورتحساب‌های ارائه نشده خواهند بود.

• جرائم ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم غیرقابل بخشش است و از طریق مقررات اجرایی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم قابل وصول خواهد بود.

چه اطلاعاتی در معاملات فصلی درج می شود؟

مودیان مکلفند در صورت معاملات فصلی ماده 169 کلیه اطلاعات مربوط به معاملات و قراردادهای خود را بر اساس استانداردهای سازمان مالیاتی ثبت و گزارش نمایند. این اطلاعات بر اساس نوع معامله یا قرارداد متفاوت است؛ اما درج اطلاعات زیر در کلیه گزارش‌ها ضروری است:

• اطلاعات هویتی و مکانی طرفین معامله یا قرارداد
• اطلاعات مربوط به مجوزهای فعالیت طرفین معامله یا قرارداد
• اطلاعات مربوط به معاملات و قراردادهای طرفین معامله
• اطلاعات مالی و پولی و اعتباری و سرمایه‌ای
• اطلاعات مربوط به دارایی‌ها، اموال و املاک و نقل و انتقال آن‌ها
• موارد مربوط به ارزش افزوده

همچنین برای مواردی نظیر صادرات یا واردات درج اطلاعاتی نظیر ارز مورد استفاده و نرخ برابری آن و یا اطلاعات و مجوزهای مربوط به ورود یا خروج قانونی موضوع معامله از جمله شماره کوتاژ اظهارنامه گمرکی و شماره اختصاصی اشخاص خارجی طرف قرارداد (جهت واردات) الزامی است. کلیه اطلاعات مربوط به معاملات و قراردادها و اطلاعات هویتی طرفین آنها در گزارشات ثبت می‌شود.

نحوه گزارش قراردادهای پیمانکاری در معاملات فصلی

قراردادهایی که بین پیمانکار و کارفرما بسته می‌شوند باید در پایان هر فصل در صورت معاملات فصلی منعکس بشوند. طبق متن ماده 169 قانون مالیات‌های مستقیم اصلاحی سال 94، اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل موضوع این قانون که حسب اعلام سازمان امور مالیاتی کشور موظف به ثبت نام در نظام مالیاتی می‌شوند مکلف‌اند برای انجام معاملات خود صورت‌حساب صادر و شماره اقتصادی خود و طرف معامله را در صورت‌حساب‌ها، قراردادها و سایر اسناد مشابه درج و فهرست معاملات مذکور را به سازمان امور مالیاتی تسلیم کنند.

در همین راستا، سازمان امور مالیاتی برای ثبت قراردادهای پیمانکاری صفحات مجزایی برای کارفرما و پیمانکار در نظر گرفته است. در نتیجه کارفرما و پیمانکار باید موارد مربوط به خودشان را در زمان مشخص شده ارسال کنند.

پیمانکارانی که می‌خواهند درآمد خود را در فهرست معاملات فصلی گزارش کنند می‌توانند از روش درصد پیشرفت کار استفاده کنند.

در صورت استفاده از این روش باید مبلغ صورت وضعیت خود را بر اساس مبلغ صورت وضعیت کارفرما تنظیم کنند. در صورتی که صورت وضعیت پیمانکار با صورت وضعیت کارفرما تطابق نداشته باشد، این امر باعث بی اعتبار شدن اظهارات پیمانکار خواهد شد.

اگر خریدار یا فروشنده از اعلام کد اقتصادی خود امتناع کردند چه کار باید انجام دهیم؟

اگر خریدار و یا فروشنده از بیان کد اقتصادی خود امتناع نمایند، طرف دیگر معامله باید کد اقتصادی خود را به همراه مشخصات طرف مقابل به سازمان امور مالیاتی ارسال کند در این صورت فقط شخصی که کد اقتصادی ارائه نداده مشمول جریمه خواهد شد و طرف دیگر معامله دچار مشکل نمی شود.

دستورالعمل اجرایی در خصوص خرید از فروشندگانی که شماره اقتصادی ارائه نمی‌دهند به یکی از دو وضعیت ذیل می‌توان اقدام نمود:

1. در صورتیکه مبلغ هرصورتحساب (فاکتور)، کمتر از 8,800,000 ریال باشد (10% حد نصاب معاملات کوچک)، لزومی‌به درج شماره اقتصادی فروشنده بر روی صورتحساب‌های مذکور ناست و می‌توان خریدهای مذکور را به صورت تجمیعی و در قسمت معاملات کمتر از 10% مبلغ حدنصاب در سامانه معاملات فصلی وارد نمود. عدم درج شماره اقتصادی فروشنده بر روی صورتحساب‌های مذکور در شمول جرائم متعلقه نخواهد بود.

2. در صورتیکه مبلغ صورتحساب هرخرید بالاتر از 8,800,000 ریال باشد، می‌باید حتماً معامله مذکور دارای صورتحساب طبق فرم نمونه پیوست دستورالعمل اجرایی ماده 169 مکرر ق.م.م به شماره 24468/200/ص مورخ 27/10/90 باشد و درج شماره اقتصادی خریدار و فروشنده بر روی صورتحساب‌های صادره الزامی‌است و عدم رعایت آن باعث تعلق جرائم مربوطه خواهد شد.

دستورالعمل اجرایی در خصوص فروش به خریدارانی که کد اقتصادی ارائه نمی‌دهند به یکی از دو وضعیت ذیل می‌توان اقدام نمود:

براساس دستورالعمل اجرایی در خصوص فروش به یکی از دو وضعیت ذیل می‌توان اقدام نمود:

1. در صورتیکه مبلغ هر صورتحساب (فاکتور) کمتر از 8,800,000 ریال باشد (10% حد نصاب معاملات کوچک)، در اینصورت الزامی به درج شماره اقتصادی خریدار بر روی صورتحساب نیست و می‌توان فروش‌های مذکور را به صورت تجمیعی و در قسمت معاملات کمتر از 10% مبلغ حد نصاب درسامانه معاملات فصلی وارد نمود. عدم درج شماره اقتصادی خریدار بر روی صورتحساب‌های مذکور در شمول جرائم متعلقه نخواهد بود.

2. در صورتیکه خریدار از ارائه شماره اقتصادی خودداری کند چنانچه فروشنده، مشخصات خریدار و موضوع مورد معامله را ظرف مهلت یک ماه از زمان انجام معامله در فهرست امتناع تکمیل و به اداره امور مالیاتی اعلام نماید، مشمول جریمه تخلف از این بابت نخواهد بود، در غیراینصورت طرفین معامله متضامناً مسئول خواهند بود.

تهیه صورت معاملات فصلی در نرم افزار حسابداری حساب ایران

گروه نرم افزاری حساب ایران، با توجه به توضیحات فوق، اقدام به طراحی نرم افزاری نموده تا دغدغه های ذهنی مودیان را به آسانترین روش ممکن برطرف نماید.

حساب ایران می تواند بهترین گزارشات لازم را را برای شما فراهم نماید.

این سیستم با حوزه های مختلف مدیریت منابع انسانی، مدیریت خزانه داری، مدیریت منابع بازرگانی، انبار، مدیریت منابع مالی تمامی آنچه که شما نیاز خواهید داشت را در اختبار شما قرار خواهد داد.

نرم افزار حسابداری حساب ایران دارای یک سال خدمات پشتیبانی و بروز­رسانی رایگان می باشد.

جهت اطلاعات بیشتر اینجا کلیک کنید